Een veelvoorkomende overtuiging over bewegen bij chronische of aanhoudende klachten is dat het niet goed is of dat het zelfs gevaarlijk zou zijn. Dat je heel erg moet uitkijken en vooral niet over je grenzen moet gaan. Want anders… zou het zomaar slecht kunnen uitpakken. Pijn die erger wordt, nog meer vermoeidheid, heftige terugvallen of crashes. Of zelfs blijvende achteruitgang.
We leren in principe dat bewegen en sporten gezond en goed is voor je. Zo ging ik in eerste instantie ook mijn herstel in van long covid. Maar ik begon daar anders over te denken door goedbedoelde adviezen van verschillende therapeuten en nieuwsberichten die ik las over mensen die niet beter werden. En die door beweging en fysiotherapie alleen maar slechter werden. Al die berichten maakten dat ik steeds banger werd voor inspanning. Het gevolg was dat ik steeds minder ging bewegen.
Na 2,5 jaar zoeken naar herstel binnen het reguliere circuit, gooide ik het roer om. Ik volgde al tijden de adviezen. Ik deed rustig aan, vermeed inspanning en activiteit, had veel rustmomenten toegevoegd in mijn dag… maar ik verslechterde alleen maar. Ik verdiepte me in de werking van het brein en het zenuwstelsel en besloot begon mijn onderbuikgevoel te volgen. Ondanks dat ik het heel spannend vond, begon ik met een therapie bij Brainproof CMT.
Een therapie voor mensen met breingerelateerde aandoeningen, die eigenlijk – kort door de bocht – juist tegen die eerdere adviezen in gaat. Met deze aanpak zou ik mezelf juist gaan activeren. Door in beweging te komen, mezelf uit te dagen op verschillende vlakken. Daar leerde ik opnieuw wat vertrouwen betekent en hoe dat voelt. In mezelf, in mijn lichaam! Ik leerde daar in een hele veilige omgeving mijn zenuwstelsel te reguleren. Dat ik zelf kon schakelen van ‘aan’ naar ‘uit’, van sympatisch naar parasympatisch. Van stress naar herstel. En dus ook: ik durfde weer te gaan bewegen.
Angst als brandstof voor klachten
Wat ik inmiddels weet – en wat ik dagelijks terugzie bij de mensen die ik begeleid – is dit: angst is dé voedingsbodem voor chronische klachten. Niet omdat het tussen je oren zit, maar omdat het brein veiligheid nodig heeft om signalen te kunnen uitdoven. Bij mind-body aandoeningen – zoals long covid, FNS, fibromyalgie en chronische pijn – is er vaak geen weefselschade die de klachten verklaart. De oorzaak ligt in het brein dat té alert is geraakt. Het blijft onterecht alarmsignalen afgeven.
Als je dan gaat bewegen met de gedachte: “Ik moet oppassen, dit is gevaarlijk!” versterk je precies die alarmbel. Het brein hoort: “Er is gevaar!” En wat doet het? Het vuurt meer pijn, vermoeidheid of duizeligheid af. Niet omdat er iets stuk is, het is een verstoring van limbische functies. Deze angst is een grote instandhoudende factor van veel chronische klachten.
Herstel begint vaak met een nieuw verhaal
De weg uit die vicieuze cirkel begint met het herschrijven van het verhaal. Pijn of vermoeidheid of uitputting hoeft niet te betekenen dat er schade is, dat er iets stuk is. Het is een interpretatie. Een beschermingsmechanisme. En het goede nieuws is dat je dit verhaal kunt veranderen.
Na mijn resetweek bij Brainproof CMT ging ik zelf verder met opbouwen van bewegen. We praten vaak over het opbouwen van activiteiten, maar het is eigenlijk het opbouwen van veiligheid. Ik begon klein. Eerst met ademhalingsoefeningen, visualisaties, een wandelingetje zonder doel maar op gevoel. Ik ging niet “trainen”, ik ging “ervaren”. Smartwatch af, geen hyperfocus meer op hartslag. Maar oefenen weer in contact te komen met mijn lichaam, met voelen zonder oordeel en daar naar mogen luisteren.
Langzaam maar zeker kreeg ik mijn vertrouwen terug. En met dat vertrouwen kwam er ruimte. Ik kon steeds langer wandelen, ik kon weer fietsen, af en toe wat leuks doen met mijn dochter. Genieten van buiten zijn zonder de hele tijd te scannen of ik me “wel goed genoeg voelde”. En uiteindelijk pakte ik ook tennissen weer op. Mijn sport… waarvan ik een tijd had gedacht het nooit meer te kunnen doen. Ook hier in kleine stappen. Eerst eens kijken op de tennisclub. Dan even tegen het muurtje spelen, tien minuten overspelen, met iemand waar ik ook tegen durfde te zeggen als ik wilde stoppen. En zo bouwde ik op. In 2024 was ik hersteld, maar ik zet ook nu nog steeds stappen als het gaat om vertrouwen. Zo heb ik een aantal weken geleden voor het eerst in 5 jaar tijd weer twee competitiewedstrijden gespeeld op één dag. En ik ben me er dan heel bewust van dat dit weer een mooie stap in vertrouwen is.
Vier sleutels op weg naar vertrouwen in beweging
Wil jij ook weer durven bewegen, maar voel je angst of twijfel? Dan zijn dit vier sleutels die mij en velen met mij hebben geholpen:
1. Leer over de werking van het brein
Kennis is in het begin écht heel belangrijk en helpend. Begrijpen hoe het brein werkt en wat de rol is in relatie tot klachten, geeft je een nieuw perspectief. Pijn, vermoeidheid of andere sensaties betekent niet automatisch dat er schade is. Het is een alarmsignaal dat je kunt beïnvloeden. En zelfs als er wel schade is, dan hoeft dit niet altijd pijn te geven.
2. Begin bij wat wél lukt en fijn voelt
Misschien is bewegen voor nu nog een brug te ver. Begin dan bij regulatie en bij ontspanning. Ik geloof er echt heilig in dat veiligheid noodzakelijk is voor herstel. Kijk of zachte vormen van yoga en gi qong goed voor je voelen. En zoek mensen op bij wie je je veilig voelt. Dan kan je vertrouwen groeien.
3. Beweeg vanuit plezier, niet vanuit prestatie
Iets doen omdat je het wil, niet omdat het moet. Het is zó belangrijk. Bekijk eens eerlijk hóe je het doet i.p.v. wat je doet. Laat de meetlat los. Ga wandelen omdat je zin hebt om buiten te zijn, de zon te voelen, een ander uitzicht te hebben. Dans op je favoriete muziek. Breng er plezier in, ook al is het maar heel even. Die 30 seconden of ene minuut heb je dan toch maar mooi in the pocket. Zoek de glimlach op in plaats van de stopwatch!
4. Oefen met beweging aan de rand van het ongemak
Niet vermijden, niet forceren. Maar juist daar – op het randje – oefenen met veiligheid, kalmte en vertrouwen. Dat is waar het brein leert dat het niet meer hoeft te waarschuwen. Ga er niet vanuit, maar je kunt wel sensaties of klachten krijgen. Want het randje opzoeken kan soms een seintje van gevaar geven. Dat is dan ook een mooi moment om mee te oefenen. Door daar niet met angst of vanuit paniek op te reageren, maar zo neutraal mogelijk. Bijvoorbeeld met somatic tracking!
Van overleven naar leven
Het was voor mij een van de grootste keerpunten in mijn herstelproces: het besef dat mijn lichaam niet stuk was en ook niet mijn vijand. Dat ik mezelf uit alle macht veilig probeerde te houden. Maar dat dit niet langer nodig was. Ik hoefde niet bang te zijn voor wat ik voelde. Het mocht wel natuurlijk 😉
Dat ik kon bewegen, zelfs als er nog sensaties waren. En soms zelfs, júíst dan. Want in dat moment zit ook beweging, de mogelijkheid tot het herprogrammeren van je brein. Nieuwe neurale paden creëren. Paadjes naar herstel!
Veiligheid opbouwen in beweging werd mijn weg terug naar het leven. Niet vanuit moeten. Maar vanuit mogen. Vanuit nieuwsgierigheid. En het allerbelangrijkste – vanuit plezier!
Wil jij aan de slag vanuit de mind-body visie en weer vertrouwen opbouwen? Neem dan contact met me op!